Aanval op het vrije woord

Nepnieuws bestrijding. Je hoort het vaak vandaag de dag. Het gevaar komt van alle kanten en zal onze maatschappij ontwrichten. Daarom zijn politici al enkele jaren bezig dit tegen te gaan. Al sinds 2018 heeft Brussel een praktijkcode met grote media bedrijven vastgesteld, waarmee nepnieuws tegengegaan moet worden. Want, zo hoor je vaak, vrije meningsuiting gaat ver, maar heeft zijn grenzen.

De vraag is, welke grenzen zijn dit? En wie bepalen die grenzen? Dat is de discussie die hier en daar gevoerd wordt. Ondertussen verlegt Brussel (en ook Den Haag) in een treinvaart alle ooit vastgestelde grenzen. Europese ambtenaren lijken tevreden te zijn als alle hoofden in Brussel dezelfde kant opstaan, wat het volk verder denkt laat ze koud. Duidelijke voorbeelden hiervan zijn te vinden in de tijd toen Nederland een raadgevend referendum had, en de politiek zich nooit iets van de uitkomst aantrok.

Goed, even terug naar het onderwerp, vrije meningsuiting en bestrijding van nepnieuws. Gaat dat wel samen? Wat is nepnieuws eigenlijk? Als je die definitie al kan vaststellen, wat is er dan nog wél toegestaan? Het tegenovergestelde van nepnieuws is een feit. Wat blijft dan dus over?? Juist, vrije feitenuiting. Zeg je dat een zaakje stinkt, zie je de fact checkers al zeggen dat de wetenschap nog helemaal niet zover is dat een geur vastgesteld kan worden en dat het dus fake-news is. Tja, een beetje extreem voorbeeld misschien, een beter voorbeeld is misschien dat je een vermoeden uitspreekt over iets. Bijvoorbeeld toen de theorie bedacht werd dat het coronavirus wel eens in een lab gemaakt kon zijn. Achteraf bleek dit een serieuze mogelijkheid te zijn, maar tot die tijd was dit verhaal uit den boze en zijn maanden lang dit soort berichten onderdrukt en gelabeld als fake-news. Welk doel diende dit?

Ook kan het aan het politieke klimaat liggen of iets nepnieuws is of niet. Een paar eeuwen terug waren degene die zeiden dat de aarde rond was een bedreiging voor de samenleving. Achteraf lachen we hierom, maar op hetzelfde moment zien velen flat-earthers als een gevaar voor de samenleving. We doen weer hetzelfde als vroeger, alles wat afwijkt van breed geaccepteerde ideeën is opeens een gevaar voor de samenleving. Met als enig verschil dat we nu wetenschappelijk bewijs hebben. Laten we daar dus eens op ingaan…

Wetenschappelijk bewijs! Vroeger had je de kerk die onze wereld verklaarde, nu is dit de wetenschap. Het verschil is natuurlijk dat de wetenschap zich keer op keer bewijst. Zo bracht het ons de magnetron, stuurde ons de ruimte in en heeft ons helaas een op winstgevend gerichte medicijnen sector gebracht. Als wetenschapper weet je waar je het over hebt, maar weet jij op elk vlak in de wetenschap waarom dingen zijn zoals ze zijn? Ik ieder geval niet! Dat baseren we dus op geloof. Dit geloof kan gebaseerd zijn op eigen experimenten, maar voor het overgrote deel komt onze kennis via de media en.. helaas politici. Hier spelen meerdere belangen dan alleen de wetenschap. Op dit punt hebben we het dus allang niet meer over objectieve wetenschap.

Als iemand zich verdedigt met “Ja, maar de wetenschap zegt…”, zonder daar expertise te hebben, zie ik niets anders dan een persoon die zegt, “ja maar de bijbel/koran zegt…”. De kans is groter dat deze persoon gelijk heeft, maar de vraag is of deze persoon (of wie deze napraat) wel het totaal plaatje heeft (gegeven). Voorbeeldje: iemand reageert niet als je hem groet. Dan vind je dat misschien onbeleefd. Later kom je erachter dat deze persoon doof is en opeens vind je het geen probleem meer. In wetenschap is dit niet anders, de context maakt vaak het verschil. Alles hangt met elkaar samen en één of meerdere wetenschappelijk(e) feit(jes) die jij kent, maakt nog niet één enkele waarheid.

Kortom, de waarheid vaststellen is zo makkelijk nog niet. En juist omdat die waarheid zo gebogen kan worden,moeten met name politici zich hier op géén enkele wijze mee bezig houden. Of het nou de waarheid vaststellen is of reguleren hoe die mening vastgesteld moet worden Daarnaast hebben we ook gewoon duidelijk een vrije meningsuiting. Ik ben niet van plan deze in te ruilen voor een vrije feitenuiting. Jij wel?

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *